Ποιος δεν έχει έρθει σε επαφή με το θυμό; Πόσο συχνά αισθανόμαστε είτε να ανεβαίνει το αίμα στο κεφάλι, είτε το στήθος να βράζει, είτε το στομάχι να είναι έτοιμο να εκραγεί; Και πόσες φορές έχετε υπάρξει ο αποδέκτης του θυμού κάποιου άλλου προσώπου;

Ο θυμός όπως και η ανησυχία, είτε το αντιλαμβανόμαστε σε συνειδητό επίπεδο είτε όχι, προέρχεται από την επιθυμία μας να ελέγξουμε όλα όσα συμβαίνουν γύρω μας ώστε να συμβούν όπως εμείς νομίζουμε ότι πρέπει να συμβούν.

Για σκεφτείτε το λιγάκι. Γιατί θυμώνουμε όταν τα πράγματα δε γίνονται όπως θέλουμε; Γιατί δεν αντιμετωπίζουμε ψύχραιμα την κατάσταση ώστε να περάσουμε σε δράση;

Η απάντηση είναι απλή. Όταν τα πράγματα φεύγουν από τον «έλεγχο» μας αισθανόμαστε σε κίνδυνο και, είτε το ξέρουμε είτε όχι φοβόμαστε: φοβόμαστε ότι θα τα χάσουμε όλα, φοβόμαστε για την επιβίωση μας, φοβόμαστε για τη ζωή μας. (περισσότερα για τον «έλεγχο» στο άρθρο μου «Βάλτε τέλος στην ανησυχία τώρα!»).

Ο φόβος, ο θυμός, η αγάπη, η χαρά, όλα τα συναισθήματα έχουν ενέργεια. Η χαρά μας κάνει να πηδάμε («πηδάω από τη χαρά μου»), η αγάπη να μετακινούμε βουνά, ο φόβος μας κάνει να τρέμουμε (ή να θυμώνουμε) και ούτω καθ’ εξής.

Η ενέργεια έχει δύο ιδιότητες. Πρώτον, από μόνη της είναι ουδέτερη. Δεν είναι ούτε καλή, ούτε κακή. Εξαρτάται από εμάς το πως θα τη χρησιμοποιήσουμε. Μπορούμε να τη χρησιμοποιήσουμε για να χτίσουμε ένα σπίτι ή για να το γκρεμίσουμε. Δεύτερον, όλοι μας γνωρίζουμε από το σχολείο την αρχή διατήρησης της ενέργειας. Η ενέργεια δεν χάνεται, δεν εξαφανίζεται. Απλώς αλλάζει μορφή, μετασχηματίζεται.

Η ενέργεια του θυμού είτε εξωτερικεύεται και μετασχηματίζεται σε φωνές ή ακόμα και βία μέχρι να καταλαγιάσει, να «δαπανηθεί», συχνά με καταστροφικές συνέπειες άμεσες ή/και έμμεσες για το ίδιο το άτομο και για τα άτομα του περιβάλλοντος του, είτε καταπιέζεται, μένει ανέκφραστη και συσσωρεύεται στο σώμα με επίσης καταστροφικές συνέπειες οι οποίες είναι, στις περισσότερες των περιπτώσεων, μακροπρόθεσμες. Ο καταπιεσμένος θυμός μετασχηματίζεται σε προβλήματα υγείας, καρκίνους και αυτοάνοσα νοσήματα.

Όσο περισσότερο φοβόμαστε, τόσο πιο πιθανό είναι ότι θα ξυπνήσουν υποσυνείδητα μοντέλα συμπεριφοράς που δημιουργήθηκαν πριν από τον θυμό, από τις εμπειρίες του παρελθόντος (σύμπλεγμα κατωτερότητας, φόβοι, συναισθηματικός πόνος) που, δυστυχώς ενισχύονται, από ιδέες που μεταδίδονται από μέσα ενημέρωσης, ταινίες κλπ. (όποιος χτυπά πρώτος κερδίζει, η καλύτερη άμυνα είναι επίθεση, σοκ και δέος κλπ.).

Ο άνθρωπος που ξεσπά, που φωνάζει, που χτυπά, που χρησιμοποιεί βία, που (μας) τρομοκρατεί, είναι στην πραγματικότητα τρομοκρατημένος ο ίδιος. Ο φόβος του είναι τόσο μεγάλος που δεν έχει διαύγεια, δεν μπορεί να τον κοιτάξει κατάματα και να τον αντιμετωπίσει, δεν μπορεί να τον αντέξει. Αν τον αφήσει να εκφραστεί, θα παραλύσει, θα τρελαθεί, θα πανικοβληθεί. Γι’ αυτό, υποσυνείδητα, τον μετασχηματίζει σε θυμό που του δίνει την ψευδαίσθηση της δύναμης και του ελέγχου.

Ο θυμός είναι ένα καταστροφικό συναίσθημα που δεν φέρνει ποτέ τίποτα θετικό, το γνωρίζουμε ήδη.

Πέρα από τις ορατές και αόρατες συνέπειες του στο άτομο και στους κοντινούς του ανθρώπους, ο θυμός μας τροφοδοτεί τη σκεπτομορφή του θυμού, της επιθετικότητας, της βίας και είναι καταστροφικός για όλη την ανθρωπότητα. Για να καταλάβετε την έννοια της σκεπτομορφής, σκεφτείτε πως αισθάνεστε όταν είστε στον ίδιο χώρο με ένα άτομο εκνευρισμένο. Ο εκνευρισμός του θα μεταδοθεί και σε σας. Αντίθετα και αντίστοιχα, το γέλιο είναι μεταδοτικό.

Ωστόσο, ο θυμός είναι ανθρώπινο συναίσθημα και δε θα σας προστάξω να σταματήσετε να θυμώνετε. Είναι αδύνατο για τους περισσότερους από εμάς και μια τέτοια εντολή θα προκαλούσε τεράστιες ενοχές και στρες. Θα ήταν σαν να σας ζητούσα να μην είστε άνθρωποι. (Για τις ενοχές από τέτοιου είδος «εντολές», δείτε το άρθρο μου πάνω στη συγχώρεση).

Ποια είναι λοιπόν η λύση;

Η μετατροπή! Ο μετασχηματισμός της ενέργειας του θυμού από καταστροφική σε δημιουργική!

Για να είναι δυνατός αυτός ο μετασχηματισμός, πρέπει να δράσουμε γρήγορα. Με το που αισθανόμαστε ότι αρχίζουμε να θυμώνουμε και είμαστε ακόμα αρκετά διαυγής, πρέπει να πούμε νοερά στον εαυτό μας: «Αρχίζω να θυμώνω!». Μόνη η συνειδητοποίηση της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε θα δράσει κατευναστικά πάνω μας. Θα μας βοηθήσει να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας δρώντας συνειδητά και όχι «μπαίνοντας στον αυτόματο πιλότο» επαναλαμβάνοντας συμπεριφορές που δεν εξυπηρετούν την εξέλιξή μας.

Το επόμενο βήμα είναι να προσπαθήσουμε να βγούμε από την κατάσταση που προκαλεί το θυμό μας όσο το δυνατόν πιο γρήγορα, να αλλάξουμε κουβέντα, να φύγουμε από το χώρο κτλ. και να εκτονώσουμε αυτή την ενέργεια διαφορετικά: να περπατήσουμε, να τρέξουμε, να κάνουμε γυμναστική, να μαγειρέψουμε, να κάνουμε οποιαδήποτε δραστηριότητα που θα μας επιτρέψει να «δαπανήσουμε» αυτή την ενέργεια, να τη μετασχηματίσουμε σε δημιουργική. Μπορούμε ακόμα να ουρλιάξουμε μέσα σε ένα μαξιλάρι ή να το χτυπήσουμε αν ακόμα δεν είμαστε σε θέση να χρησιμοποιήσουμε την ενέργεια αυτή δημιουργικά. Είναι σίγουρα καλύτερο από το να πληγώσουμε κοντινούς μας ανθρώπους ή να κάνουμε κακό στον εαυτό μας είτε με μια σπασμωδική ενέργεια είτε με την κατακράτηση του θυμού που μας δηλητηριάζει το σώμα εκ των έσω.

Καμιά φορά το να απομακρυνθούμε από την κατάσταση δεν είναι δυνατό όπως π.χ. κατά τη διάρκεια της εργασίας μας, όταν οδηγούμε κτλ. Όταν δε μπορούμε να φύγουμε από το χώρο, «φεύγουμε» από το χώρο νοητά απασχολώντας το μυαλό μας με άλλες θετικές ή ουδέτερες σκέψεις: μπορούμε να σκεφτούμε το Σαββατοκύριακο, πόσο ωραία περάσαμε στις διακοπές ή να κάνουμε νοητά τη λίστα για τα ψώνια. Ναι, καταλαβαίνω ότι δεν είναι σωστό, δεν είναι ευγενικό να είμαστε παρόντες μόνο σώματι, αλλά είναι σίγουρα προτιμότερο από το να αφήσουμε την ενέργεια του θυμού να καταπιαστεί με το καταστροφικό της έργο.

Σταδιακά, με την εξάσκηση της εμπιστοσύνης στο σύμπαν για να σταματήσουμε την ανησυχία και την επιθυμία για έλεγχο ο θυμός θα αρχίσει να εμφανίζεται όλο και σπανιότερα στη ζωή μας. Θα φτάσουμε σε μια κατάσταση ηρεμίας που θα μας βοηθήσει να γίνουμε ακόμα πιο συνειδητοί και κύριοι της ζωής μας αντί να είμαστε τα έρμαια των μοντέλων συμπεριφοράς του παρελθόντος.

Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε αντιμέτωποι με τον χολερικό, οξύθυμο εργοδότη, πατέρα, σύζυγο κτλ., βοηθήστε τον να αισθανθεί ασφάλεια! Τώρα γνωρίζετε αυτό που συμβαίνει μέσα του. Καθησυχάστε τον! Διδάξτε τον με το παράδειγμα σας και όχι με τα λόγια σας. Αυτό έχει ανάγκη για να μπορέσει να μετασχηματίσει την ενέργεια του θυμού σε παραγωγική ενέργεια, να περάσει σε δράσεις ωφέλιμες για τον εαυτό του και τους άλλους.

Μη διστάσετε να επικοινωνήσετε μαζί μου για μια δωρεάν συνεδρία 20 λεπτών πατώντας εδώ και μεταβαίνοντας στο κάτω μέρος της σελίδας για να συμπληρώσετε τη φόρμα.

Ή στείλτε μου μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στο:

evdoxia@i-kicoaching.com